رزومه تحصیلی چیست؟ نکات مهم درباره نوشتن رزومه تحصیلی
رزومه تحصیلی برای نشان دادن سوابق و مهارت‌های دانش‌آموزان دبیرستان، دانشجویان و همچنین تازه فارغ‌التحصیلانی است که قصد دارند برای ادامه تحصیل اقدام کنند. بنابراین در پاسخ به این سوال که رزومه تحصیلی چیست، می‌توان گفت رزومه‌ای است که آن را برای ارائه به اساتید و دانشگاه‌ها و اقدام برای ادامه تحصیل تهیه می‌کنیم.
مطالعه این مطلب در به دست آوردن دیدگاه حرفه‌ای درباره این که رزومه چیست و همچنین در بالا بردن شانس دیده شدن رزومه شما موثر است.
آیا رزومه تحصیلی همان رزومه دانشجویی است؟
همان طور که در بالا بیان شد، ما رزومه تحصیلی را با هدف پذیرش تحصیلی تهیه می‌کنیم. ممکن است اصطلاحاتی مانند رزومه دانشجویی (به انگلیسی: student resume) و یا رزومه دانشگاهی (به انگلیسی: college resume or college student resume) را نیز شنیده باشید. در صورتی که این رزومه‌ها، به طور خاص برای هدف پذیرش تحصیلی نوشته نشده باشند، نمی‌توانیم آنها را رزومه تحصیلی بنامیم.
یکی از تفاوت‌های رزومه تحصیلی با رزومه‌های معمولی این است که در رزومه تحصیلی، پروژه‌ها و فعالیت‌های آکادمیک و دانشگاهی فرد به طور کامل توضیح داده می‌شود و سایر فعالیت‌ها و تجربه‌های کاری در اولویت بعدی قرار می‌گیرند. در صورتی که در نگارش رزومه برای یافتن موقعیت شغلی وضعیت برعکس است. در رزومه تحصیلی موفقیت‌ها و دستاوردها هم بیشتر از جنس آکادمیک هستند: نمرات بالا، مهارت‌های تخصصی، مقالات منتشر شده و غیره.
نکته دیگر این است که در نوشتن رزومه معمولا توصیه می‌شود حداکثر به ۲ صفحه اکتفا کنیم، اما در مورد رزومه تحصیلی چنین محدودیتی وجود ندارد.
نکات مهم درباره نوشتن رزومه تحصیلی
تحصیلات یک مرحله حیاتی در رسیدن به هدف‌های حرفه‌ای هر فرد است و از طرف دیگر، رقابت برای ورود به دانشگاه‌های خوب دنیا نیز بسیار شدید است. برای برتری نسبت به سایر داوطلبان، لازم است با نوشتن یک رزومه مناسب، به هیئت پذیرش دانشگاه نشان بدهید چه مهارت‌ها و قابلیت‌هایی دارید و از این طریق معرفی مختصر و موثری از خودتان ارائه دهید. این نوشته به شما کمک می‌کند تا بتوانید هم در نگارش رزومه و هم در نگارش انگیزه نامه خود را از بقیه متمایز کنید.
در نوشته قبلی، به طور مفصل درباره نوشتن سوابق تحصیلی در رزومه صحبت کردیم. در اینجا قصد نداریم که همان مطالب را تکرار کنیم. بلکه به جزئیاتی درباره رویکرد درست در رزومه تحصیلی می‌پردازیم.
ظاهر رزومه مهم است
هیئت پذیرش دانشگاه‌ها (به انگلیسی: admission board) در هر ترم صدها درخواست را بررسی می‌کنند. آنها در وهله اول با یک نگاه اجمالی، درباره رزومه‌ها تصمیم می‌گیرند. اما در همین مرحله هم می‌توانید خودتان را متمایز کنید. چگونه؟ با نوشتن یک رزومه تحصیلی دقیق، با فرمت منظم و حرفه‌ای، استفاده از عبارت‌های کوتاه به جای جملات بلند و در کل هر چیزی که ظاهر خوبی به رزومه شما بدهد. این رزومه خوب می‌تواند بلافاصله شما را از سایر داوطلب‌ها متمایز و شانس شما برای بررسی دقیقتر را بیشتر کند.
خودتان را تبلیغ کنید
در رزومه نشان بدهید مهارت‌هایی که از یک کاندیدای ایده‌آل انتظار می‌رود را دارا هستید. حتی می‌توانید این کار را با بیان عبارت‌های مهیج و کمی ژورنالیستی انجام بدهید؛ مانند مثال‌های زیر:
- اولین داوطلب در ارائه تحقیقات گروهی در کلاس
- مستعد در آموزش مطالب تئوری به صورت ساده شده
- همکاری موثر در آزمایشگاه شیمی جهت بهبود فرآیند سنتز مواد
- عضو انجمن علمی و همکاری در برگزاری رویدادها و کنفرانس‌های تخصصی
می‌توانید درباره دستاوردها و همچنین ویژگی‌های شخصیتی خود از چنین تبلیغاتی استفاده کنید. اگر بخواهم خودمانی بگویم، از رزومه خود استفاده کنید تا استاد یا هیئت پذیرش حس خوبی به شما پیدا کنند، مثل این که شما را از نزدیک می‌شناسند.
اطلاعات فردی
اولین چیزی که در رزومه می‌نویسید نام و فامیل خودتان است. اگر در حال نوشتن رزومه انگلیسی هستید، اسم و فامیلی را مانند املای پاسپورتتان بنویسید و در کل سعی کنید همه جا از یک املا استفاده کنید.
کسی که رزومه شما را مطالعه می‌کند نیازی به دانستن آدرس دقیق منزل شما ندارد، بخصوص اگر رزومه برای ادامه تحصیل در خارج از کشور تهیه می‌کنید. بنابراین در رزومه تحصیلی در داخل ایران، نوشتن شهر و محله یا خیابان اصلی کافی است. اگر برای خارج از کشور رزومه می‌نویسید می‌توانید به نوشتن نام شهر و نام کشور بسنده کنید. کافی است که مخاطب بداند ملیت شما چیست و شما در کجای دنیا زندگی می‌کنید.
بهتر است از آدرس ایمیلی استفاده کنید که نام و نام خانوادگی شما را شامل شود. استفاده از نام رشته تحصیلی، نام محل کار و یا کلماتی به جز اسم خود شما در ایمیل آدرس حرفه‌ای توصیه نمی‌شود. همچنین بهتر است که از سرویس‌های ایمیل دانشگاهتان با پسوند edu استفاده کنید که رزومه تحصیلی شما رسمی‌تر باشد. در غیر این صورت، می‌توانید از سرویس‌های ایمیل رسمی مانند gmail و یا hotmail و همچنین yahoo استفاده کنید.
در رزومه تحصیلی خود شماره تلفنی را بنویسید که معمولا در دسترس است و نسبت به تماس‌های آن حساس هستید و آنها را پاسخ می‌دهید. سعی کنید اکانت شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و بخصوص ابزارهای جلسه آنلاین مانند اسکایپ را بر روی همان شماره تنظیم کنید و از عکس پروفایل حرفه‌ای و توضیحات مناسب در پروفایل‌های خود استفاده کنید.
در رزومه به تاریخ تولد خود اشاره کنید تا طرف مقابل با اطمینان بداند که شما چند ساله هستید. در مورد بسیاری از موقعیت‌ها سن و سال متقاضی در تصمیم طرف مقابل تاثیرگذار است. ممکن است نخواهید تاریخ دقیق تولدتان را بنویسید، اما لازم است که سال تولدتان را درج کنید.
هدفتان را بیان کنید
در رزومه، درست بعد از ارائه اطلاعات فردی، لازم است پاراگراف هدف (به انگلیسی: objective) را بنویسید. یک هدف حرفه‌ای را برای خودتان در نظر بگیرید و در ادامه بگویید که در دانشگاه جدیدتان می‌خواهید چه چیزی را به دست آورید. این متن کوتاه، به طور ویژه در مورد دریافت بورس تحصیلی اهمیت پیدا می‌کند.
این موارد به بهتر شدن پاراگراف هدف در رزومه شما کمک می‌کنند:
- خودتان را با عنوان حرفه‌ای خطاب کنید (مهندس نرم افزار، روانشناس، کارشناس تربیت بدنی که…)
- با اشاره به کارهایی که تاکنون انجام داده‌اید جمله را ادامه دهید (مهندس نرم افزار که بیشتر تمرکز خود را بر یادگیری تکنیک‌های ۱ و ۲ و ۳ متمرکز کرده است.)
- بعد از این، درباره مهمترین دستاوردها صحبت کنید (پایان تحصیلات با نمره A، به سرانجام رساندن پروژه طراحی نرم افزار B و یا ۲ دوره حضور موفق در مسابقات دانشجویی کشوری)
- در نهایت، این پاراگراف اشاره مهمی به هدف شما خواهد داشت (با ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در یکی از دانشگاه‌های برتر جهان، به حل مشکل بیماری ۳ میلیون کودک در کشورم کمک خواهم کرد.)
این نکته را یادآوری می‌کنم که این اطلاعات باید به طور مفصل و با جزئیات و سناریوی قوی و شفاف در انگیزه نامه برای پذیرش تحصیلی شما نوشته شود. به این دقت کنید که پاراگراف objective در رزومه و متن SOP هم راستا باشند.
براساس تفاوت پاراگراف «درباره من» و «پاراگراف هدف» آیا می‌دانید که باید از کدام یک در رزومه استفاده کنید؟
توضیح درباره سوابق تحصیلی
دانشجویان و فارغ‌التحصیلان زیادی را دیده‌ام که نمی‌دانند درباره سوابق تحصیلی خود چطور توضیح بدهند. آنها تنها به نوشتن نام دانشگاه و نام رشته تحصیلی خود در رزومه اکتفا می‌کنند. نکات و راهنمایی‌ها درباره این موضوع را به طور کامل در مقاله نوشتن سوابق تحصیلی در رزومه مطالعه کنید.
فعالیت‌های فوق برنامه
به سختی می‌توان دانشجویانی را پیدا کرد که در دانشگاه در فعالیت‌های فوق برنامه شرکت نداشته‌اند. در رزومه تحصیلی می‌توانید درباره این فعالیت‌ها هم صحبت کنید.
فراموش نکنیم که رزومه دانشجویی با سوابق آموزشی شما شروع می‌شود و بعد از این که درباره درس و تحصیل و پایان نامه و پروژه‌ها به اندازه کافی صحبت شد، می‌توانید به فعالیت‌های فوق برنامه (به انگلیسی: extracurricular activities) بپردازید. برنامه ریزی و مشارکت در برگزاری بازدیدهای علمی و تفریحی، رهبری و در دست گرفتن ابتکار عمل، کار داوطلبانه، ورزش، و کارآموزی می‌توانند جزو این کارها باشند. آنها را به ترتیب و بر اساس توانمندی خودتان فهرست کنید و مهم‌ترین‌ها را قبل از بقیه ذکر کنید. همچنین می‌توانید بسته به موقعیتی که برای آن درخواست می‌دهید، ترتیب موردها را تنظیم کنید.
نکته مهم درباره فعالیت‌های فوق برنامه:
صرفا گفتن این که مطالعه می‌کنم، یا فیلم تماشا می‌کنم استراتژی درستی نیست. از این فعالیت‌ها در رزومه استفاده کنید تا مهارت تفکر خلاق، مهارت در کار گروهی (هوش عاطفی و اجتماعی)، کارهای دستی با ابزار (هوش فیزیکی)، تمرکز و دقت، سرعت عمل، سلامت جسمانی و ذهنی، برنامه ریزی، بردباری و شکست ناپذیری و غیره را نشان دهید.
اندازه برگه، حاشیه و فونت رزومه را تنظیم کنید
ممکن است تصور کنید که اندازه صفحه رزومه اهمیتی ندارد، اما برخی از اساتید و استخدام کنندگان بسیار ریز بین هستند و حتی به این جزئیات هم دقت می‌کنند. خوب است هم در مورد رزومه و هم سایر سندهایی که آماده می‌کنیم، عادت کنیم که اندازه صفحه را روی ابعاد استاندارد A4 تنظیم کنیم.
حاشیه‌های برگه هم معمولا روی ۱ اینچ (معادل ۲.۴۵ سانتی متر) تنظیم شده است که می‌توانید حاشیه‌ها را از هر طرف تا ۲ سانتی متر تنظیم کنید. فاصله خطوط باید به اندازه‌ای تنظیم شود که خوانایی رزومه آسان باشد، اما نه آن قدر زیاد که محتوای شما را بیش از حد از هم باز کند.
انتخاب فونت تاثیر زیادی روی رزومه شما و قضاوت طرف مقابل خواهد داشت. در رزومه تحصیلی حتما از فونت‌های استاندارد استفاده کنید. در فارسی فونت‌های IranSans و یا Nazanin و Mitra بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. در رزومه انگلیسی هم فونت‌های رسمی مانند Helvetica، Times New Roman، Calibri پیشنهاد می‌شوند.
متواضع نباشید
در حالی که هرگز نباید در رزومه خلاف واقعیت بگویید یا اغراق کنید، اما باید به خوبی و با شفافیت، توجه طرف مقابل را به دستاوردهای خود جلب کنید. شما در تلاش برای پذیرش در یک دانشگاه بین المللی هستید و نیاز دارید که طرف مقابل را با تمام توانمندی‌های خود آشنا کنید و او را تحت تاثیر قرار دهید.
مثلا اگر در یک فعالیت یا تجربه، مدیریت افراد یا کارهایی را بر عهده داشته‌اید، در رزومه ننویسید که من عضو این تیم بودم، بلکه بنویسید مدیر آن تیم بودم و مثلا بر کارهای چند نفر نظارت داشتم و آنها را راهنمایی می‌کردم یا آموزش می‌دادم. در این مورد می‌توانید ذکر مهارت‌ها و دستاوردها در رزومه و انگیزه نامه را مطالعه کنید.
مهارت‌های خاص
از آنجایی که در دوره تحصیل، معمولا یا تجربه کاری وجود ندارد و یا به زمان کوتاهی محدود می‌شود، لازم است که خود را به برخی مهارت‌های خاص مجهز کنید و آنها را در رزومه به خوبی بازتاب دهید. ممکن است در طول دوران تحصیلی، یک زبان خارجی را یاد گرفته باشید و یا کار با نرم افزارهای کامپیوتری را تمرین کرده باشید. اینها مواردی هستند که مسئولین پذیرش معمولا به آنها توجه می‌کنند و لازم است که در رزومه شما درج شوند.
به یاد داشته باشید که تنها فهرست کردن مهارت‌ها و نرم افزارها کافی نیست و بهتر است درباره این که آن مهارت را در چه سطحی، در چه دوره و آموزشگاهی و با چه رویکردی یاد گرفته‌اید توضیح دهید. خوب است گاهی به سرفصل‌های دوره‌ها و مهارت‌ها اشاره کنید.
مهارت‌های نرم
بیش از هر چیز بر روی انگیزه بالا، توانایی ایجاد انگیزه در دیگرا ن و مهارت رهبری تمرکز کنید. اگر فعالیت‌های فوق برنامه متعددی برای نوشتن در رزومه تحصیلی خود دارید، به هر چیزی که در آن نقش رهبری داشته‌اید، توجه ویژه‌ای کنید. این تجربه‌ها می‌توانند رهبری در گروه راهپیمایی، کاپیتان تیم، هماهنگ‌کننده رویدادها و مواردی از این دست باشد.
همچنین نشان دهید که به دیگران و اتفاقات اطرافتان اهمیت می‌دهید و برای انجام کارهای نیک و کمک به دیگران ابتکار عمل را در دست می‌گیرید.
در این خصوص مطالعه مطلب مدیر پویا درباره نشان دادن مهارت‌های فردی در رزومه را پیشنهاد می‌کنیم.
رزومه را دوباره مطالعه کنید
همیشه بعد از پایان کار، رزومه خود را دوباره مطالعه کنید و سعی کنید ایرادهای آن را برطرف کنید. ممکن است ایرادها فقط اشکال تایپی و املایی نباشد، بلکه وقتی نوشته‌هایتان را دوباره می‌خوانید، احتمال دارد ایده‌های بهتری برای جمله بندی و مختصر کردن رزومه به ذهنتان برسد.
