انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی
انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی در دانشگاه یکی از مدارکی است که لازم است در کنار سایر مدارک برای درخواست پذیرش تحصیلی ارائه شود. نحوه نوشتن انگیزه نامه تحصیلی، نکاتی که باید به آن اشاره شود و نحوه بیان هدف از ادامه تحصیل و دلایل انتخاب آن دانشگاه و کشور خاص از جمله موارد مهمی است که لازم است در نگارش SOP به آنها اشاره کنیم.
در نوشته‌های قبلی وبسایت مدیر پویا در مورد نکات رزومه نویسی توضیح دادیم و همچنین گفتیم که انگیزه نامه یا همان نامه هدف یا SOP چه مدرکی است و قرار است چه اطلاعاتی را در مورد ما (به عنوان داوطلب) به اساتید و یا هیأت پذیرش (به انگلیسی: Admission Board) دانشگاه ارائه دهد. در این نوشته قدری بیشتر در مورد اهمیت انگیزه نامه تحصیلی صحبت می‌کنیم و همچنین نکات مهمی را در مورد نحوه نگارش انگیزه نامه یا SOP بیان می‌کنیم.
اهمیت انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی
زمانی که می‌خواهید برای پذیرش در دانشگاهی اقدام کنید، لازم است مدارکی را برای آنها ارسال کنید که شامل رزومه، ریز نمرات، مدرک زبان و غیره است. اما یکی از مهمترین این مدارک که بدون تردید می‌تواند شانس شما را برای ورود به دانشگاه مورد نظرتان بیشتر کند، انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی (به انگلیسی: Statement of Purpose) است.
معمولاً برای هر موقعیت تحصیلی موجود در دانشگاه‌ها، چندین درخواست کننده وجود دارند که تمامی آنها مدارک لازم برای ورود به آن موقعیت را دارا هستند. پس دانشگاه چگونه باید یکی از کاندیداها را انتخاب کند؟ در این شرایط، بدون شک پذیرفته شدن و یا پذیرفته نشدن یک داوطلب ارتباط با نحوه نوشتن انگیزه نامه دارد.
ممکن است که معدل مقطع تحصیلی قبلی شما بالا باشد، اما این امتیاز به تنهایی نمی‌تواند دریافت پذیرش تحصیلی شما را تضمین کند. باید برای معرفی خود و نشان دادن قابلیت‌هایتان یک راه موثر پیدا کنید. بهترین راه این است که در حین ذکر مهارت ها و دستاوردها در رزومه و انگیزه نامه آنها را به نحوی به هم ارتباط دهید که به دانشگاه نشان دهد که شما دارای همان توانمندی‌هایی هستید که آنها به دنبالش می‌گردند و به این ترتیب شایسته اعتماد آنها هستید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله نحوه نوشتن سوابق تحصیلی در رزومه را نیز ببینید.
نامه هدف شما باید توضیح روشنی در مورد این که «چرا قصد ادامه تحصیل در آن رشته را دارید» ارائه دهد.
نگارش اولین پیش نویس انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی
زمانی که برای اولین بار شروع به نوشتن نامه هدفتان می‌کنید، ذهن خودتان را باز بگذارید و اصطلاح «هر چه می‌خواهد دل تنگت بگو» را به طور کامل به جا بیاورید. به همین دلیل هم به شما پیشنهاد می‌کنم ابتدا این نامه را به زبان فارسی بنویسید تا در مرحله بعد و پس از تدوین کامل، به زبان انگلیسی و یا هر زبان دیگری ترجمه کنید. از تمام اطلاعاتی که تاکنون به آنها رسیدید استفاده کنید و هر آنچه که در پاسخ به سوالات زیر به ذهنتان می‌رسد را بر روی کاغذ بیاورید. هنوز قرار نیست این نوشته‌ها را به صورت یک متن منسجم بنویسید:
پرسش اول: چرا می‌خواهید در این رشته تحصیل کنید؟ چه چیزی به شما این انگیزه را می‌دهد که در این رشته تحصیلات دانشگاهی داشته باشید؟ اشتیاق شما به این رشته چگونه بیشتر شد و رشد کرد؟
در اینجا باید قدری در مورد تجربیات و سوابق خود صحبت کنید. ممکن است با خود بگویید این وقت تلف کردن است! چرا که سایر مدارکی که همراه با این نامه به دانشگاه ارسال می‌کنید نیز این اطلاعات را دارند. مثلاً این که کجا تحصیل کرده‌اید، درس‌هایی که گذرانده‌اید و ریز نمراتتان. اما در اینجا این فرصت وجود دارد که تمام این مسیر را به روشی خلاقانه و منحصر به فرد بیان کنید تا جذابیت بیشتری داشته باشد.
پرسش دوم: چه چیزی شما را تبدیل به گزینه‌ای مناسب برای این موقعیت تحصیلی می‌کند؟
انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی فرصتی است که طی آن می‌توانید نشان دهید نه تنها تمام کیفیت‌های لازم برای پذیرش در رشته مورد نظرتان را دارید، بلکه تمام تحقیقات لازم را نیز انجام داده‌اید و خود را برای مواجهه با آنچه در این رشته به شما ارائه خواهد شد آماده کرده‌اید. توضیح دهید که چگونه می‌خواهید مهارت‌هایی را که پیش از این در دوران تحصیل و سایر فعالیت‌های خود آموخته‌اید، توسعه دهید. منظور مهارت‌هایی است که به رشته‌ی مورد نظرتان ارتباط دارد.
اشتباه بسیاری از داوطلبان این است که فهرستی از تمام مهارت‌های خود را پشت سر هم در نامه هدف ذکر می‌کنند. همانطور که گفتم، در این نامه باید بر آنچه بیشترین اهمیت را دارد و با رشته مورد نظر در ارتباط است، تمرکز کنید. یک بار دیگر یادآوری می‌کنم که تلاش کنید تا مهارت‌های خود را نشان بدهید به جای این که فقط آنها را فهرست کنید. علاوه بر این، زمانی را که صرف یافتن مهارت‌های نرم خود کردید فراموش نکنید و حتما این مهارت‌ها را نیز در بخش‌هایی از نامه هدفتان ذکر کنید.
پرسش سوم: دیگر چه کارهایی انجام داده‌اید که به این رشته ربط دارد؟
آیا تجربه‌ی مطالعه، فعالیت داوطلبانه، سابقه کاری و یا تجربه شرکت در رقابتی در این زمینه را دارید؟ اگر پاسخ مثبت است، بگویید این فعالیت چه جذابیتی برای شما داشته است؟ و همچنین فراموش نکنید که به دستاوردهای این کارها هم اشاره کنید. خوب است که خواننده انگیزه نامه شما، با خواندن این بخش متوجه روحیه کار تیمی شما و ارتقای رویکردهای حرفه‌ای شما بشود.
پرسش چهارم: این رشته چه ارتباطی با هدف‌های حرفه‌ای شما دارد؟
به طور شفاف مسیر حرفه‌ای را که برای خود برنامه‌ریزی کرده‌اید، توضیح دهید و بگویید تاکنون چه مهارت‌هایی را در این زمینه آموخته‌اید؟ توضیح دهید که چرا این رشته انتخاب درستی برای رسیدن شما به آن هدف حرفه‌ای است؟ پاسختان را جذاب و منحصر به فرد کنید تا از سایر رقیب‌ها پیشی بگیرید.
ممکن است مسیر شغلی آینده هنوز برایتان شفاف نباشد و در این مورد تصمیم مشخصی نگرفته باشید. اگر این حالت وجود دارد، تنها به توضیح این موضوع بسنده کنید که انتظار دارید با تحصیل در این رشته چه چیزهایی بیاموزید و چرا چنین انتظاری دارید؟
پرسش پنجم: چرا فکر می‌کنید که انتخاب درستی برای این رشته هستید؟
این بخش از انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی جایی است که می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد آنچه می‌خواهید از این رشته دریافت کنید و نتیجه‌ای که می‌خواهید به آن برسید را ارائه دهید. می‌توانید فرصت‌های کارهای فوق برنامه و این که چقدر با آنها سازگار هستید را نیز در این قسمت بیان کنید.
قدری استراحت کنید و سپس تمام پاسخ‌های خود را مرور کنید و از میان آنها، آنچه قصد دارید در انگیزه نامه یا SOP خود ذکر کنید را انتخاب و اصلاح نمایید. به کلماتی فکر کنید که می‌خواهید از آنها در این نامه استفاده کنید. چگونه می‌توانید از افعال و صفت‌های قویتر و تاثیرگذارتری استفاده کنید؟
تبریک می‌گویم! به این ترتیب اولین پیش‌نویس انگیزه نامه یا SOP تحصیلی شما آماده شد. اما هنوز کارهای زیادی باید انجام دهیم.
سناریوی زندگی شما
زمان آن رسیده که به زندگیتان مانند سناریوی یک فیلم فکر کنید. شما نویسنده این سناریو هستید که تمام آنچه تاکنون در زندگی انجام داده‌اید، تمام دستاوردها و تمام مهارت‌هایی که آموخته‌اید را شامل می‌شود. حال فرض کنید که می‌خواهید این فیلم را تبلیغ کنید و برای این کار باید یک تیزر تقریباً ۲ دقیقه‌ای از آن را نشان دهید که شامل تمام لحظات جذاب و حساس فیلم باشد. در این زمان کوتاه باید خود را معرفی کنید و تمام افتخارات و تجربیات مهم خود را بیان نمایید.
کلید این کار این است که پاراگراف‌های کوتاهی را اختصاص دهید به این موضوعات:
مقدمه
- مقدمه انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی را با بیان دلایلتان برای درخواست پذیرش شروع کنید و بگویید رشته مورد نظر تا چه اندازه با برنامه‌ریزی حرفه‌ای شما سازگار است. به عنوان مثال می‌توانید نکات کلیدی پاسخ‌هایی که به سوالات ۱ و ۴ دادید را عنوان کنید.
بدنه
- در این قسمت بنویسید که چه مهارت‌های کلیدی را دارا هستید و انتظار دارید که چه مواردی را در این دانشگاه بیاموزید؟ به عنوان مثال، می‌توانید از مواردی که در پاسخ به سوالات ۲ و ۳ بیان کرده‌اید استفاده کنید.
جمع‌بندی
- در انتها به این جمع‌بندی برسید که چرا این رشته برای شما مناسب است؟ در این قسمت می‌توانید در مورد فعالیت‌های فوق‌برنامه نیز اطلاعاتی را اضافه کنید. از نکات کلیدی که در پاسخ به سوال ۵ ذکر کرده‌اید استفاده نمایید.
اگر انگیزه نامه یا SOP خود را به زبان فارسی تهیه کرده‌اید، حالا زمان برگرداندن آن به زبان انگلیسی است.
قدم پایانی
زمانی که نگارش تیزر فیلمتان را تمام کردید آن را کنار بگذارید و به مدت یک تا دو روز صبر کنید و پس از این مدت دوباره به سراغ نامه هدف بیایید و مجدد آن را مطالعه کنید. آیا لازم است که آن را ویرایش کنید؟ باید مطمئن باشید که اطلاعات شما دارای یک روند منطقی و قابل فهم می‌باشند. همچنین لازم است در مورد اشتباهات دستوری و املایی دقت و حساسیت بالایی نشان دهید. از فرد دیگری درخواست کنید این نامه را بخواند و اگر چیزی را فراموش کرده‌اید به شما یادآوری کند. در نهایت هم، برای بررسی اشتباهات املایی نامه را از انتها به ابتدا بخوانید! نامه شما باید ترغیب کننده و حرفه‌ای نوشته شده باشد.
پرسش‌های متداول در مورد تهیه انگیزه نامه یا SOP برای پذیرش تحصیلی
انگیزه نامه یا SOP یکی از مدارکی است که لازم است در کنار سایر مدارک برای درخواست پذیرش تحصیلی ارائه شود. اگر در مورد فرآیند اخذ پذیرش تحصیلی و حتی یافتن موقعیت شغلی در خارج از ایران مطالعه و تحقیق کرده باشید، حتما می‌دانید که نحوه نگارش انگیزه نامه یا SOP اهمیت زیادی دارد.
در نوشته‌های قبلی وبسایت مدیر پویا در مورد نکات رزومه نویسی توصیح دادیم و همچنین گفتیم که انگیزه نامه یا همان نامه هدف یا SOP چه مدرکی است و قرار است چه اطلاعاتی را در مورد ما (به عنوان داوطلب) به اساتید و یا هیأت پذیرش دانشجو (به انگلیسی: Admission Board) ارائه دهد.
معمولاً برای هر موقعیت تحصیلی موجود در دانشگاه‌ها، چندین درخواست کننده وجود دارند که تمامی آنها مدارک لازم برای ورود به آن موقعیت را دارا هستند. پس دانشگاه چگونه باید یکی از کاندیداها را انتخاب کند؟ در این شرایط، بدون شک پذیرفته شدن و یا پذیرفته نشدن یک داوطلب ارتباط با نحوه نگارش و طراحی نامه هدف دارد.
ممکن است که معدل مقطع تحصیلی قبلی شما بالا باشد، اما این امتیاز به تنهایی نمی‌تواند دریافت پذیرش تحصیلی شما را تضمین کند. باید برای معرفی خود و نشان دادن قابلیت‌هایتان یک راه موثر پیدا کنید. بهترین راه این است که مهارت‌ها، دستاوردها و ویژگی‌های شخصیتی خود را به نحوی به هم ارتباط دهید که به دانشگاه نشان دهد که شما دارای همان توانمندی‌هایی هستید که آنها به دنبالش می‌گردند و به این ترتیب شایسته اعتماد آنها هستید.
نامه‌ی هدف شما باید توضیح روشنی در مورد این که «چرا قصد ادامه تحصیل در آن رشته را دارید» ارائه دهد.
زمانی که برای اولین بار شروع به نوشتن نامه هدفتان می‌کنید، ذهن خودتان را باز بگذارید و اصطلاح «هر چه می‌خواهد دل تنگت بگو» را به طور کامل به جا بیاورید. به همین دلیل هم به شما پیشنهاد می‌کنم ابتدا این نامه را به زبان فارسی بنویسید تا در مرحله بعد و پس از تدوین کامل، به زبان انگلیسی و یا هر زبان دیگری ترجمه کنید. برای این کار سوالاتی را در این نوشته مطرح کرده‌ایم که می‌توانید با پاسخ دادن به آنها محتوای پیش نویس نامه هدفتان را تهیه کنید.
خیر، نمی‌توانیم یک نامه هدف را عینا و بدون تغییر برای تمام دانشگاه‌ها ارسال کنیم. بلکه بهتر است با توجه به شرایط هر دانشگاه و نوع پروژه‌ها و علاقمندی‌های تدریس اساتید آن دانشگاه نامه هدف خود را تهیه کنیم. بخصوص، با توجه به این که در بسیاری از مواقع نامه هدف را مستقیما برای اساتید دانشگاه ارسال می‌کنیم، بهتر است این نامه را به گونه‌ای تهیه کنیم که مشخص باشد علاقمند به برنامه تحقیقاتی و پروژه‌های همان استاد هستیم و اهدافی داریم که با حضور در تیم تحقیقاتی همان استاد می‌توانیم به آنها برسیم.
یک پاسخ سریع به این سوال این است که توضیح نده، نشان بده!
در واقع قرار است علاقمندی‌ها، مهارت‌ها، تجربیات و انگیزه‌های خود را به روشی که منحصر به فرد خودتان است توضیح دهید و نشان بدهید که فردی بلند پرواز، دارای اعتماد به نفس و هدف‌گرا هستید. لازم است که این کار را با به خدمت گرفتن عبارت‌ها و واژه‌هایی انجام دهید که خلاقیت و توانایی شما در تفکر خارج از چارچوب را به رخ بکشد.
بدون شک بازتاب و ذکر مهارت ها و دستاوردها در رزومه و انگیزه نامه حرفه‌ای مهمترین کاری است که باید در حین آماده کردن مدارک خود انجام دهید. حتی می‌توان گفت هدف اصلی از تهیه رزومه و SOP این است که مهارت‌ها و دستاوردهای شما را به کارفرما و یا استاد دانشگاه نشان بدهد. پیش از آغاز به نوشتن نامه هدف باید مهارت‌های خود را بشناسید و این توانایی را داشته باشید که آنها را با اطمینان کامل معرفی نمایید.
