تهیه بوم مدل کسب و کار – بخش هشتم: فعالیت های کلیدی
فهرست مطالب
فعالیت های کلیدی در کسب و کار
همانطور که از عنوان آن پیداست، فعالیت های کلیدی مهمترین وظایفی هستند که یک کسب و کار باید برای رسیدن به هدف تجاری خود انجام دهد. برای موفقیت، یک شرکت باید اقدامات مهم و کلیدی را انجام دهد که به طور پایهای به الگوی تجاری آن شرکت ارتباط دارند.
اقدامات و وظایف کلیدی محور اجرا و به نتیجه رساندن تمام مواردی است که تاکنون در مورد آنها صحبت کردهایم. یعنی برای آنالیز پرسونای مشتریان ، طراحی و تعیین ارزش پیشنهادی که به مشتری ارائه میشود، برقراری ارتباط با مشتریان ، تعیین هزینهها و درآمد و جریان نقدینگی در کسب و کار و در نهایت تعیین منابع کسب و کار ، لازم است که اقدامات کلیدی را بشناسیم و بتوانیم آنها را به درستی اجرا کنیم.
مثالهایی از فعالیت های کلیدی
اقدامات و وظایف کلیدی برای هر کسب و کار با توجه به مدل کسب و کار سازمان متفاوت است. به عنوان مثال سازمانی که وابستگی زیادی به قراردادهای شخص ثالث (به عنوان مثال پیمانکار یا تامین کننده) دارد، لازم است بر کانالهای ارتباطی با این سازمانهای طرف قرارداد و مدیریت آنها جهت رسیدن به هدف تمرکز زیادی داشته باشد. در مقابل، یک کسب و کار محصول محور به فعالیتهایی مانند تحقیقات مستمر برای درک بهتر کاربران و همچنین نوآوری مداوم در فناوری اهمیت بیشتری میدهد.
از این رو، به راحتی می توان تصور کرد که یک فعالیت اصلی برای غول نرم افزاری مایکروسافت، توسعه نرم افزار است. به طور مشابه، برای یک شرکت تولید کننده کامپیوتر مانند Dell، مدیریت زنجیره تأمین میتواند یک فعالیت اساسی باشد. یا برای یک کسب و کار ارائه دهنده مشاوره احتمالاً باید حل مشکلات مشتری را به عنوان فعالیت اصلی در نظر بگیریم.
چگونه میتوانیم فعالیت های کلیدی کسب و کار را تعیین کنیم؟
برای این که بتوانیم فهرست خوب و مناسبی از اقدامات کلیدی کسب و کارمان تهیه کنیم، لازم است که ابتدا یک نگاه کلی به بوم مدل کسب و کار و اطلاعاتی که تاکنون جمع آوری شده است داشته باشیم. با در نظر گرفتن اطلاعات هر بخش از بوم مدل کسب و کار، میتوانیم فهرست فعالیتها را استخراج کنیم:
- با در نظر گرفتن ارزش پیشنهادی کسب و کار، چه نوع فعالیتهایی بیشترین اهمیت را دارند؟
- کانالهای توزیع چگونه در نظر گرفته شدهاند؟ فهرست فعالیتهایی که به این حیطه از کسب و کار مربوط میشوند چیست؟
- برای حفظ روابط با مشتریها نیاز به انجام چه نوع فعالیتهایی وجود دارد؟
- کدام فعالیتها و اقدامات برای حفظ جریانهای درآمد کسب و کار اساسی است؟
اقدامات و وظایف کلیدی متداول کسب و کارها
در این قسمت فعالیتهای متداولی که معمولا لازم است در بوم مدل کسب و کار در نظر گرفته شوند بیان میشود. هدف از این کار این است که شما به درستی دریابید منظور از بیان و فهرست کردن فعالیتهای کلیدی چیست؟ همچنین با این روش دید بهتری نسبت به فعالیتهایی که در جریان کارآفرینی و آغاز کسب و کارتان در انتظار شما هستند را به دست خواهید آورد.
میتوان گفت که فعالیت های کلیدی میتوانند مانند یک پل بین ارزش پیشنهادی شما و نیازهای مشتری ارتباط برقرار کنند.
امسال با رزومه حرفهای
یه پوزیشن خوب پیدا کن!
اقدامات کلیدی را میتوان به صورت دستهبندیهای عمدهای چون تحقیق و توسعه، تولید، لجستیک و در نهایت هم بازاریابی و تبلیغات دسته بندی کرد. در ادامه به نکات و جزئیات بیشتری در این مورد اشاره میکنیم.
تحقیق، توسعه و نوآوری
معمولا افراد تصور میکنند که تحقیق و توسعه (یا ایجاد واحد تحقیق و توسعه) تنها مخصوص سازمانها و کسب و کارهای بزرگ است و یک کارآفرین که به تنهایی و یا با همراهی تعداد کمی از دوستانش مشغول به کار است نیازی به تحقیق و توسعه ندارد. لازم است این واقعیت را در نظر بگیریم که هر کسب و کاری به این فعالیت نیاز دارد و تفاوتی نمیکند که به تازگی تاسیس شده باشد و یا خیر.
فعالیتهای تحقیق و توسعه میتواند شامل این موارد باشد:
تحقیقات در زمینه محصولات جدید: کسب و کارها همیشه میتوانند براساس نتایج تحقیقات بازار و نوع فعالیت سایر رقبا محصولات و خدمات جدیدی را طراحی و ارائه نمایند. در این فعالیت لازم است به این مساله اصلی پرداخته شود که آیا مشتری به محصول جدیدی نیاز دارد؟ در قدم بعد لازم است بتوانیم تشخصی دهیم که آیا شرکت ما میتواند این نیازها را پاسخ دهد؟ رسیدن به پاسخ این پرسشها توسط فعالیتهای حوزه تحقیق و توسعه امکان پذیر خواهد بود.
بروزرسانی محصولات: سادهترین محصولات هم همواره در حال اصلاح و بروزرسانی هستند. بازخوردهایی که ما از مشتریهایمان دریافت میکنیم به ما کمک میکند که بتوانیم ایرادهای محصولمان را برطرف کرده و آنها را بروزرسانی کنیم. متداولترین مثال در این مورد آپدیتهایی است که همواره برای نرم افزارهای نصب شده بر روی گوشی و کامپیوترمان دریافت میکنیم. نسخههای بروز شده محصول فعالیتهای تحقق و توسعه محصولات هستند. به جز محصولات دیجیتال و نرم افزارها، محصولات و خدمات دیگر هم پیوسته در حال اصلاح و بروزرسانی هستند.
نوآوری: ارائه محصولات و خدمات نوآورانه جز با تحقیق و توسعه و کسب شناخت درست از بازار و نیازهای مشتری امکان پذیر نخواهد بود. همچنین میتوان نوآوری را نه در تولید محصولات جدید، بلکه در نحوه ارائه آنها به مشتری پیاده سازی کرد.
تولید محصول و ارزش پیشنهادی
مراحل و اقداماتی که در فرآیند تولید محصول تعریف میشوند، بخش مهمی از فعالیت های کلیدی کسب و کار به شمار میروند. همچنین تدوین و نحوه ارائه خدمات هم مانند تولید محصولات فیزیکی در بر دارنده بخش مهمی از اقدامات کلیدی کسب و کار به حساب میآیند.
بدیهی است که محصول و ارزش پیشنهادی (UVP) تأثیر عمیقتری بر نوع فعالیتهای شما خواهد داشت. با این حال، با رونق کسب و کار، ممکن است فعالیتهای غیرضروری را نیز در این حیطه بگنجانیم. اما در ابتدای راه و برای تعیین مهمترین و اساسیترین فعالیتهای کلیدی، لازم است که فهرست را تا حد امکان مختصر در نظر بگیرید.
برای این منظور از مفهوم مهمی به نام حداقل محصول پذیرفتنی (به انگلیسی: Minimum Viable Product یا MVP) استفاده میکنیم. میتوان گفت MVP ابتداییترین نسخه محصول شماست که از طریق یک سیکل ساخت، اندازه گیری و یادگیری ساخته شده است. اکثر کارآفرینان در برابر MVP مقاومت میکنند زیرا همه آنها معتقدند که برای موفقیت یک محصول، باید حداکثر ارزش را برای مشتریان خود فراهم کنند.
در بخش مربوط به ارش پیشنهادی یاد گرفتیم که لازم است نیازهای مشتریها را پیدا کنیم و تلاش کنیم برای آنها ارزشی را خلق کنیم که به حل مشکلاتشان کمک کند. و به عبارت بهتر درد و رنج و دردسر آنها را تسکین دهد. ایجاد یک محصول با تعداد زیادی ویژگی اضافی که برای مشتری ارزشی ندارند، اما هزینه وی را افزایش میدهند، در شروع کار راهی منطقی به نظر نمی رسد.
کانالهای توزیع
کانالهای توزیع از جمله مواردی است که در بوم مدل کسب و کار به آنها پرداخته میشود. بسته به این که میخواهید خدمات و محصولات را از چه طریقی به دست مشتری برسانید، لازم است اقدامات مورد نظر را فهرست کنید. به عنوان مثال کسب و کاری که میخواهد محصولاتش را مستقیما به دست مصرف کننده نهایی برساند، در زمینه حمل و نقل و لجستیک اقدامات متفاوتی را انجام میدهد نسبت به کسب و کاری که میخواهد محصولات را از طریق فروشنده عمده به دست مشتریان برساند.
ممکن است تصور کنید که در کسب و کارهایی که ارائه دهنده خدمات و یا محصولاتی در فضای مجازی هستند، کانالهای توزیع وجود ندارد. بهتر است این طور بگوییم که در این نوع کارها لجستیک و حمل و نقل وجود ندارد، اما کانال ارائه خدمات و محصولات به مشتری از طریق اپلیکیشن، وبسایت، نرم افزار و این قبیل موارد تعریف میشود که برای این منظور هم به بسترهای آنلاین مناسبی نیاز داریم.
بازاریابی، تبلیغات و ارتباط با مشتری
مطالعه بازار، رصد کردن رقبا و همچنین تدوین طرح استراتژیک بازاریابی (به انگلیسی: Strategic Marketing Plan) از جمله اقدامات کلیدی کسب و کارها به شمار میروند. اهمیت این امر هم راستا با اهمیت بازاریابی و تبلیغات است.
براساس نوع ارتباطی که قصد دارید با مشتری برقرار کنید، لازم است فعالیت های کلیدی خاصی را هم تعریف کنید. آیا قصد دارید از طریق پیامها و محتوای تبلیغاتی با مشتریهایتان ارتباط برقرار کنید یا این که کسب و کار شما به نحوی است که نیاز به برقراری ارتباط تلفنی با مشتری دارید؟
آیا لازم است برای پاسخگویی به پرسشهای بازدید کنندههای آنلاین از وبساییتان پشتیبانی آنلاین داشته باشید یا این که تنها پاسخ دادن به تماسهای تلفنی در ساعات اداری کفایت میکند؟
پرسشهای متداول
همانطور که از عنوان آن پیداست، فعالیت های کلیدی مهمترین وظایفی هستند که یک کسب و کار باید برای رسیدن به هدف تجاری خود انجام دهد. برای موفقیت، یک شرکت باید اقدامات مهم و کلیدی را انجام دهد که به طور پایهای به الگوی تجاری آن شرکت ارتباط دارند.
۱. تحقیق، توسعه و نوآوری
۲. تولید محصول و ارزش پیشنهادی
۳. کانالهای توزیع
۴. بازاریابی، تبلیغات و ارتباط با مشتری
اقدامات و وظایف کلیدی برای هر کسب و کار با توجه به مدل کسب و کار سازمان متفاوت است. به عنوان مثال سازمانی که وابستگی زیادی به قراردادهای شخص ثالث (به عنوان مثال پیمانکار یا تامین کننده) دارد، لازم است بر کانالهای ارتباطی با این سازمانهای طرف قرارداد و مدیریت آنها جهت رسیدن به هدف تمرکز زیادی داشته باشد. در مقابل، یک کسب و کار محصول محور به فعالیتهایی مانند تحقیقات مستمر برای درک بهتر کاربران و همچنین نوآوری مداوم در فناوری اهمیت بیشتری میدهد.
چگونه میتوانیم فعالیت های کلیدی کسب و کار را تعیین کنیم؟
- ارزش پیشنهادی کسب و کار را تعیین کنید.
لازم است تعیین کنید که چه نوع فعالیتهایی بیشترین اهمیت را دارند تا بتوانید ارزش پیشنهادی (محصول و یا خدمات) کسب و کار خود را به بهترین نحو ارائه نمایید.
- کانالهای توزیع را تعیین کنید.
باید به این پرسش پاسخ دهید که کانالهای توزیع چگونه در نظر گرفته شدهاند؟ فهرست فعالیتهایی که به این حیطه از کسب و کار مربوط میشوند چیست؟ یعنی چگونه میخواهید محصول و خدماتتان را به مشتری برسانید؟
- استراتژی حفظ روابط با مشتریها را تعیین کنید.
لازم است تعیین کنید برای برقراری و حفظ روابط با مشتریها یا به عبارتی در چارچوب تبلیغات و بازاریابی چه فعالیتهایی را انجام خواهید داد؟ همچنین ممکن است بخشی از فعالیتهای فروش و خدمات پس از فروش هم نیازمند برقرای ارتباط موثر با مشتریان باشد.
- راهکارهای حفظ جریانهای درآمد کسب و کار را تعیین کنید.
این حیطه از فعالیتها را میتوانیم تحت عنوان کلی مدیریت مالی کسب و کار در نظر بگیریم. بدون مدیریت مالی درست و استفاده بهینه از منابع مالی نمیتوانیم شانس زیادی را برای موفقیت کسب و کارمان قائل بشویم.
4 دیدگاه
سلام
من یه سوال برام پیش اومده. آیا فعالیت های کلیدی همون شرح وظایف افراد و کارکنان سازمان هست؟ یعنی ما باید در بوم کسب و کارمون ذکر کنیم که هر کدام از افراد چه وظیفه ای دارن و چه کارهایی باید انجام بدن؟
سلام خانم نرگس یاوری عزیز و ممنون از این که سایت مدیر پویا رو بازدید کردید.
منظور از فعالیتهای کلیدی در بوم کسب و کار، همان طور که در مقاله توضیح داده شده، ذکر عنوانهای کلی نوع و زمینه فعالیتهای ضروری است که در کسب و کار باید آنها را انجام بدهید؛ مثل بازاریابی، تولید، حمل و نقل و غیره. بنابراین فعالیتهای کلیدی در بوم کسب و کار کاملا با فهرست پوزیشنهای شغلی و یا شرح وظایف هر شغل متفاوت است.
جمع بندی این که فعالیتهای کلیدی کسب و کار کم و بیش بیانگر دپارتمانهای عملیاتی و اجرایی یک شرکت یا کسب و کار است.
سلام و وقت به خیر
ممنون از آقای مهندس پویا محمدی بابت آموزش تهیه بوم مدل کسب و کار.
آیا درسته که بگیم بازاریابی مهمترین بخش از فعالیت های کلیدی استارتاپها محسوب میشه؟ در بوم کسب و کار تا چه حد میتونیم روی بازاریابی تمرکز کنیم؟
منظورم اینه که تو بعضی استارتاپها (مثل ما) بعد از آماده شدن وبسایت و محصول دیگه بقیه کار فقط بازاریابی و تبلیغاته که باید به درستی انحام بشه. بازاریابی برای ما همه چیزه.
ممنون از پاسخ شما.
درود بر شما آقای نیک سرشت عزیز و ممنون از بازخورد شما
واقعیت این است که نمیتوانیم ادعا کنیم برخی از فعالیتهای کلیدی کسب و کار نسبت به بقیه اهمیت بیشتری دارند. اما میتوان گفت که در فرآیند راه اندازی و اداره کسب و کار در هر مقطع زمانی باید بر بخشی از فعالیتها متمرکز باشیم.
به عنوان مثال، کسب و کاری که در زمان طراحی محصول، نتواند محصول مناسبی تولید کند، با بهترین استراتژی بازاریابی هم شانس زیادی نخواهد داشت. بنابراین هر فعالیت زمان مناسب خود را دارد.
همچنین توسعه محصول، کنترل کیفی، آموزش و تحقیق و توسعه هم از جمله فعالیتهای جاری کسب و کارها هستند که بسته به نوع فعالیت شما باید مد نظر قرار گیرند.
در مورد این که پرسیدید در بخش فعالیتهای کلیدی بوم کسب و کار تا چه حد باید در مورد بازاریابی صحبت شود، و همچنین اهمیت این فعالیت برای شما، پیشنهاد میکنم یک سند مجزا به نام “طرح بازاریابی استراتژیک” را با همکاری و مشاوره یک مدیر بازاریابی تدوین کنید. این طرح جزئیات، جهتگیری، بودجه بندی، تعداد افراد و مسئولیتهای فعالیتهای بازاریابی سازمان شما را مشخص میکند.
با آرزوی پیروزی برای شما