هر آنچه باید درباره یک طرح کسب و کار کوچک بدانید

طرح کسب و کار

اگر شما هم به شروع یک کسب و کار کوچک فکر می کنید، به احتمال زیاد می دانید که طرح کسب و کار چیست و چرا به آن نیاز دارید.

آیا تدوین طرح کسب و کار برای یک کسب و کار خانگی و کوچک هم مهم است؟ چگونه می توان طرحی برای یک کسب و کار کوچک تدوین کرد؟ در این مقاله سعی داریم اطلاعاتی را که کارآفرینان در آغاز این مسیر پر ماجرا نیاز دارند، ارائه دهیم.

به بیان ساده، یک طرح کسب و کار سندی است که اصول اولیه کسب و کار، محصولات و همچنین خدمات آن را مشخص می کند. این طرح همچنین، بازار هدف، اهداف کسب و کار و چگونگی دستیابی به این اهداف را نیز بیان می کند.

طرح کسب و کار یکی از مهمترین سندهایی است که لازم است در شروع یک کسب و کار تهیه شود. طرح بازاریابی و برنامه مالی، دو سند دیگر کسب و کار شما خواهند بود.

طرح کسب و کار باید تمام این طرح ها را با هم ترکیب کند و در واقع بتواند اصول طرح بازاریابی و طرح مالی شما را در قالب یک سند یکپارچه تدوین کند. این طرح عنوان نقشه‌ای عمل می‌کند که کسب و کار شما را در مراحل راه اندازی (استارتاپ)، تاسیس و در نهایت رشد هدایت می‌کند.

چرا به یک طرح کسب و کار نیاز داریم؟

به عنوان صاحب یک کسب و کار کوچک، دلایل زیادی برای اینکه چرا شما به یک طرح کسب و کار نیاز دارید وجود دارند. هرچند این دلایل با توجه به نوع کسب و کاری که می خواهید آغاز کنید متفاوت هستند، اما امروزه این طرح برای تمام کسب و کارها ضروری است.

مهمترین دلایل نیاز به یک طرح کسب و کار کوچک ، عبارتند از:

• اگر قصد درخواست وام بانکی دارید، و یا تمایل دارید کسب و کار خود را به سرمایه گذاران و یا یک شریک معرفی کنید، به یک طرح کسب و کار نیاز دارید.
• بدون مطالعه بازار هدف، بررسی و آنالیز رقبا، و انجام یک مطالعه امکان سنجی، هرگز نخواهید توانست ایده کسب و کار خود را ارزیابی کنید.
• یک طرح کسب و کار کوچک خوب، نه تنها مشخص می کند شما در چه جایگاهی قرار دارید و در چه مسیری حرکت خواهید کرد، بلکه به شما کمک می کند که اقدامات مشخصی که برای رسیدن به اهداف خود نیاز دارید را شناسایی کنید و برای انجام آنها برنامه ریزی داشته باشید.
• بخش مالی طرح کسب و کار می‌تواند اساسی برای بودجه بندی کسب و کار و یک ابزار مفید برای مدیریت جریان نقدینگی به شمار آید.

حال که مشخص شد چرا به یک طرح کسب و کار نیاز داریم، سوال بعدی این است که چگونه باید تدوین این طرح را شروع کنیم؟

مقایسه فرمت متداول طرح کسب و کار با طرح کسب و کار یک صفحه‌ای

انواع مختلفی از طرح های کسب و کار وجود دارند. طرح های استارتاپی، طرح برنامه ریزی داخلی، برنامه‌های استراتژیک، برنامه‌های اجرایی و طرح‌های کسب و کار با تمرکز بر توسعه از آن جمله هستند.

هر یک از این طرح‌های کسب و کار دارای اهداف متفاوتی هستند. اما همه این نسخه‌ها عموما به یکی از این دو فرمت اساسی تقسیم می‌شوند: طرح کسب و کار رایج (که به اصطلاح رسمی یا ساختار یافته است) و یا طرح کسب و کار ساده (یا طرح کسب و کار یک صفحه‌ای).

یک طرح کسب و کار با فرمت رایج، همان چیزی است که بیشتر صاحبان کسب و کارهای کوچک فکر می‌کنند (و اغلب از شنیدن نام آن دچار هراس می شوند). این طرح معمولا یک سند طولانی و بسیار رسمی است که حجم زیادی از اطلاعات را در بر دارد.

یک طرح کسب و کار با فرمت رایج به طور معمول شامل بخش‌های زیر است:

• خلاصه اجرائی: گزیده‌ای از مهم ترین اطلاعات طرح کسب و کار
• معرفی شرکت: محل شرکت شما، اندازه شرکت، چشم انداز و مأموریت آن، آنچه انجام می‌دهید و آنچه امیدوار به انجام آن هستید.
• محصولات یا خدمات: هر آن چیزی که به فروش می‌رسانید و از طریق آن ارزشی را برای مشتریان خود خلق می‌کنید.
• تجزیه و تحلیل بازار: یک ارزیابی دقیق از بازاری که قصد فروش محصول یا خدمات خود را در آن دارید و یک جمع‌بندی از اندازه و شرایط بازار هدف و همچنین سهم و عملکرد رقبا.
• استراتژی بازاریابی: یک طرح کلی که نشان دهد کسب و کار شما چگونه به بازار ورود می‌کند و چگونه محصولات خود را قیمت گذاری کرده، تبلیغ می‌کنید و به فروش فروش می‌رسانید.
• خلاصه مدیریتی: کسب و کار خود را چگونه سازمان دهی می‌کنید، چه کسانی در آن همکاری خواهند کرد و چگونه آن را مدیریت می‌کنید.
• تجزیه و تحلیل مالی: جزئیات تامین مالی در شرایط فعلی، بودجه مورد نیاز برای رشد در آینده، و همچنین برآورد هزینه‌های عملیاتی کسب و کار

خبر نه چندان خوب این است که تدوین یک طرح کسب و کار با این فرمت، مدت زمان زیادی را طلب می‌کند و برای انجام آن تحقیقات زیادی لازم است.

اما خبر خوب این است که هر کسب و کاری الزاما نیاز به چنین طرحی ندارد و در بسیاری موارد می‌توان از یک طرح کسب و کار ساده یا یک صفحه‌ای استفاده کرد. منظور ما از طرح کسب و کار کوچک هم همین طرح یک صفحه‌ای کسب و کار است.

تدوین یک طرح کسب و کار کوچک

طرح کسب و کار یک صفحه‌ای، یک طرح ساده و کوتاه است که می توان از آن به عنوان یک نقطه شروع برای تدوین یک طرح کسب و کار رایج استفاده کرد. اگر قصد تدوین طرح کسب و کار کوچک خود را دارید، باید ابتدا به پاسخ سؤال‌های زیر فکر کنید:

• چشم انداز: چه ارزشی را ایجاد می‌کنید؟ کسب و کار شما پس از یک سال، سه سال و پنج سال در چه شرایطی خواهد بود؟
• مأموریت: مأموریت شما چیست؟ چرا می‌خواهید این تجارت را شروع کنید؟
• اهداف: آیا اهداف کسب و کار شما ویژگی‌های اهداف SMART را دارند؟ چگونه خواهید توانست موفقیت خودتان را در رسیدن به این اهداف ارزیابی کنید؟
• استراتژی: چگونه می‌خواهید کسب و کار خود را شروع کنید؟ قصد فروش چه محصولی را دارید؟ با چه کیفیتی؟ ارزش منحصر به فردی که تنها شما آن را ارائه می‌دهید (unique selling proposition) و کسب و کار شما را از سایر رقبایتان متمایز می‌کند چیست؟
• سرمایه استارتاپ: مبلغ کل سرمایه‌ای که برای شروع کار به آن نیاز دارید چقدر است؟
• هزینه‌های پیش بینی شده: هزینه‌های ماهانه مربوط به اجرای کسب و کارتان را بلافاصله پس از راه اندازی، در سه ماهه اول، در شش ماهه اول و در سال اول چه مقدار تخمین می‌زنید؟
• درآمد مورد انتظار: پیش بینی می کنید که درآمد ماهانه شما بلافاصله پس از راه اندازی، در سه ماهه اول، در شش ماهه اول و در یک سال اول چه مقدار باشد؟
• برنامه اجرایی: آیا می‌توانید فهرستی از وظایف و کارهایی که باید انجام دهید را تهیه کنید؟ مراحلی که در ادامه مسیر راه اندازی و توسعه کسب و کار به آنها خواهید رسید و معیارهای کمی و کیفی که در هر مرحله باید به آنها دست یابید را نیز تدوین کنید.

طرح کسب و کار به عنوان سندی زنده

با یافتن پاسخ این پرسش‌ها، طرح کسب و کار کوچک شما آماده شده و می‌توانید در شروع کار خود از آنها استفاده کنید.

اشتباه بسیاری از صاحبان کسب و کارهای کوچک این است که طرح کسب و کار خود را تنها به این دلیل تدوین می کنند که قبلا کسی به آنها انجام این کار را توصیه کرده است، و پس از مدتی نیز به طور کامل آن را فراموش می‌کنند.

در صورتی که این سند یک ابزار داخلی در کسب و کار شما است که لازم است به طور مداوم مورد استفاده قرار گیرد. همچنین لازم است که در صورت نیاز آن را به روزرسانی کنید تا همواره و با تغییر شرایط برای شما قابل استفاده باشد.

به یاد داشته باشید که کارآمد ترین طرح های کسب و کار کوچک، آنهایی هستند که به عنوان یک سند زنده، برای کمک به تصمیم گیری بهتر و تعیین مسیر حرکت در کسب و کار شما، استفاده می‌شوند.

اگر علاقه مند به مطالعه بیشتر در این زمینه هستید این مقالات را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

پیدا کردن ایده کسب و کار منحصر به فرد شما

تهیه طرح کسب و کار یک صفحه ای – بخش اول